Sen dzieci: Co się dzieje podczas różnych faz

Sen to nie tylko odpoczynek – to fundamentalny proces dla wzrostu, rozwoju i zdrowia psychoemocjonalnego każdego dziecka.

Ale co tak naprawdę dzieje się, gdy maluch zasypia? Wielu rodziców nie podejrzewa, że sen dziecka znacząco różni się od snu dorosłego – zwłaszcza jeśli chodzi o fazy, przez które przechodzi.

Dwie główne fazy, ale inna dynamika

Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych sen przechodzi przez dwie podstawowe fazy – sen lekki i sen głęboki (zwany też snem wolnofalowym). Jednak u dzieci ich cechy, czas trwania i znaczenie są zupełnie inne.

Sen lekki: Mózg nie śpi, choć ciało odpoczywa

Sen lekki charakteryzuje się szybkimi ruchami gałek ocznych – to tzw. faza REM (Rapid Eye Movement). W tej fazie mózg dziecka jest bardzo aktywny. To wtedy przetwarza, porządkuje i zapamiętuje informacje zdobyte w ciągu dnia.

U dzieci faza REM jest znacznie dłuższa niż u dorosłych. To dlatego dzieci często wiercą się w nocy, mówią przez sen lub łatwo się budzą. Ich ciała są rozluźnione, ale mózg „pracuje” intensywnie, przygotowując się na nowy dzień.

Sen głęboki: Czas wzrostu i regeneracji

Sen głęboki, czyli sen wolnofalowy, to faza prawdziwego odpoczynku. Właśnie wtedy w organizmie dziecka zachodzą najważniejsze procesy:

• Wydzielanie hormonu wzrostu
• Regeneracja tkanek
• Tworzenie nowych połączeń nerwowych
• Wzmacnianie układu odpornościowego

W tej fazie dziecko śpi bardzo głęboko – i nie powinno być budzone! Jeśli jednak zostanie obudzone w trakcie tej fazy, może czuć się zdezorientowane, rozdrażnione i zaspane, ponieważ mózg nie jest gotowy do aktywności.

Inna struktura snu u dzieci

Podczas gdy u dorosłych fazy snu przeplatają się w miarę równomiernie, u małych dzieci dominuje sen lekki, a fazy głębokie są krótsze i rzadsze. To sprawia, że sen dziecięcy jest bardziej wrażliwy na bodźce – hałas, światło, niewygodną pozycję, brak rutyny.

Co możemy zrobić jako rodzice?

• Zachowujcie rytm – dzieci czują się najlepiej, gdy kładą się spać i wstają o tej samej porze.
• Stwórzcie wieczorny rytuał – kąpiel, czytanie książki, spokojna muzyka – to przygotowuje mózg do snu.
• Zadbajcie o spokojne otoczenie – ciemny, przewietrzony pokój, bez ekranów i głośnych dźwięków.
• Nie budźcie dziecka bez potrzeby – może to zaburzyć równowagę faz snu i prowadzić do frustracji i rozdrażnienia.

I jedna rada:

Jeśli chcecie pomóc dziecku spokojnie zasnąć i przygotować się emocjonalnie do snu, sięgnijcie po książeczki Vivabook, które rozwijają koncentrację i płynnie przenoszą uwagę z intensywnego dnia ku łagodnemu spokojowi nocy.